Kritieke overstromingen langs de Demer tussen Scherpenheuvel-Zichem en Aarschot vermeden

Beperkte dijkverlagingen

Door de grote toevoer van water stroomopwaarts van Diest, waar het Demerbekken bestaat uit een delta van zijrivieren die allemaal afstromen richting Diest, was de Demer gestegen tot een peil dat vergelijkbaar was met het peil van september 1998. Toen stonden grote delen van het Demerbekken onder water. Die hoge afvoer en kritieke waterpeilen waren het gevolg van de zondvloed op 14 en 15 juli.

Om gevaarlijke overstromingen in Scherpenheuvel-Zichem en Aarschot te vermijden, voerden we op 4 plaatsen een beperkte dijkverlaging uit. Zo kon het water in natuurlijke bergingsgebieden van de Demer stromen. Met deze noodingreep gaven we meer ruimte aan het water, waardoor de stijgende curve van het waterpeil werd afgetopt. Het Demerwater werd vertraagd afgevoerd naar Aarschot en uiteindelijk moest enkel de brug van Testelt een aantal dagen afgesloten worden voor het verkeer.

Maar ook het water in de bergingsgebieden mocht niet te fel stijgen, aangezien daar ook woningen rond liggen. De watersituatie werd nauwkeurig opgevolgd door het Hydrologisch Informatiecentrum van het Waterbouwkundig Laboratorium, De Vlaamse Waterweg nv, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), de lokale besturen en de hulpdiensten. 

Nu het ergste achter de rug is, zijn de dijkverlagingen weer dichtgemaakt. Maar het waterpeil in de Demer zal de volgende weken wel nog sterk verhoogd zijn. Het water uit de wachtbekkens en de bergingsgebieden moet namelijk gecontroleerd afgevoerd worden. We blijven ook de sterk verzadigde dijken monitoren om spontane bresvorming te vermijden.

Maatregelen zijn effectief

De maatregelen die we namen tussen Zichem en Aarschot lopen vooruit op de nog te realiseren onderdelen van het Sigmaplan in de Demervallei. We konden hier al een aantal ingrepen doen, zoals de aanleg van het deelgebied Vinkenberg. Dat heeft nu perfect water geborgen. Daarnaast sloten we enkele oude Demermeanders weer aan: zo willen we het natuurlijk afvoerregime en een hoger zelfzuiverend vermogen van de Demer benaderen.

Nu moeten er nog verschillende bergingsgebieden ingericht worden, onder meer door de aanleg van overloopdijken in de Demer en dwarsdijkjes in de vallei. Hierdoor moeten we in acute gevallen niet meer ingrijpen met tijdelijke dijkverlagingen.

Vissterfte door overvloedige regen

Sinds kort wordt in de Demer in en stroomopwaarts van Aarschot aanzienlijke vissterfte vastgesteld. Dat komt door zuurstofgebrek in het water. Dat gebrek wordt veroorzaakt door rioolwater en afgestorven vegetatie, die door de overstromingen in de waterloop terechtgekomen zijn.  De zuurstofconcentratie is al een aantal dagen lager dan het niveau dat noodzakelijk is voor vissen en andere organismen. In overleg met Natuur en Bos van de Vlaamse overheid en VMM bekijken we of we zuivere zuurstof kunnen injecteren om het probleem aan te pakken.