Het geladen pistool van Napoleon

Pas toen Napoleon aan het begin van de 19de eeuw de Nederlanden onder zijn hoede nam, ontdeed Antwerpen zich van haar status als ingedommeld provinciestadje. Napoleons motivatie was vooral militair-strategisch geïnspireerd: hij wilde de Schelde omvormen tot een ‘geladen pistool, gericht op het hart van Engeland’. In 1803 liet de keizer in het noorden van Antwerpen een hele volkswijk platleggen om plaats te maken voor de aanleg van het Bonapartedok (‘le petit bassin’).

Napoleon wilde de Schelde omvormen tot een 'geladen pistool, gericht op het hart van Engeland'

De keizerlijke vloot zou er echter nooit voor anker komen te liggen. Napoleon nam ook de Scheldekaaien onder handen. Op zijn bevel werden de kaaien vanaf 1803 met steen verstevigd en rechtgetrokken. Daarvoor gebruikte men een voor die tijd ingenieus ontwerp. Vóór de komst van Napoleon was de Scheldeoever in de stad een bont allegaartje. Op strategische plaatsen stonden monumentale vestingmuren en -torens, elders waren het slechts aarden dammen die Antwerpen tegen de kracht van het water beschermden.