Historisch overstromingsgebied aan de Durme krijgt grondige make-over

Potpolder IV ligt ingeklemd tussen de Durme en de E17 in Waasmunster. Het gebied is een lappendeken van natte weilanden, bosjes en zandwinningsvijvers (voor de aanleg van de autosnelweg). Rondom het gebied loopt een historische afsluitdijk. In de jaren dertig werkte het kanaliseren van de Durme tussen Hamme en Waasmunster de overstromingsproblematiek in de regio in de hand. Omdat rivierbochten het water bij hevige regenval of stormtij niet langer bufferden, zorgden hoge waterpeilen nog vaker dan vroeger voor overlast. Potpolder IV is één van de potpolders, of kunstmatige overstromingsgebieden, die daarom tussen 1938 en 1945 in de Durmevallei werden aangelegd.

Ringdijk sluiten

Door de aanleg van de E17 in de late jaren ’60 werd Potpolder IV steeds minder nuttig. De autosnelweg sneed een topje van het gebied, maar doorbrak ook de ringdijk errond. De voorbije jaren (2010, 2011, 2012, 2013, 2016) bleek meermaals dat de potpolder de omliggende woonwijken geenszins beschermt tegen wateroverlast. Via gericht renovatiewerk wil waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV de potpolder opnieuw performant maken, in het kader van het Sigmaplan.

“Dat doen we door het afgesneden deelgebiedje links te laten liggen, en de ringdijk rond het gebied aan de oostzijde van de E17 opnieuw te sluiten. Tegelijk verhogen we deze ringdijk tot een hoogte van 8 meter TAW*, de veilige Sigmahoogte voor dijken in deze regio. De ringdijk zorgt ervoor dat stormwater vanuit de potpolder niet naar de omliggende dorpen vloeit”, zegt projectingenieur Hans Quaeyhaegens van Waterwegen en Zeekanaal NV. “Aan rivierzijde verlagen we de Durmedijk, zodat stormvloedgolven over de dijk het overstromingsgebied kunnen binnenstromen. Zo toppen we hoge waterpeilen af en voorkomen we wateroverlast voor de gebieden meer stroomafwaarts.”

Nieuw pompgemaal

In tegenstelling tot de traditionele gecontroleerd overstromingsgebieden, die over uitlaatsluizen beschikken om opgevangen water terug te laten stromen naar de rivier, beschikt Potpolder IV enkel over afwateringspompen. Maar hun functionaliteit laat momenteel te wensen over. Quaeyhaegens: “Wanneer de potpolder bij stormtij volloopt, gemiddeld ongeveer één keer per jaar, moeten we telkens noodpompen inschakelen omdat het huidige pompstation er niet langer in slaagt het water weg te pompen. De afwateringsbuis ligt dan ook te laag, in verhouding tot het slib dat zich in de Durme ophoopt. Een volledige vernieuwing van het pompgemaal dringt zich op.”

Duurzame toekomstplannen

Op de rivier zelf staan de komende jaren onderhoudsbaggerwerken op stapel. De baggerspecie die Waterwegen en Zeekanaal NV daarbij verwijdert, wil ze via het Europese USAR-project hergebruiken voor het ophogen van de ringdijk rond Potpolder IV.

Vanaf 2020 komt natuurinvulling in het kader van het Sigmaplan in beeld: een grootschalig herinrichtingsproject dat ruimer gaat dan de contouren van de historische Potpolder IV, waarbij zones als wetland zullen ingericht worden.

Jouw mening telt!

Vooraleer de renovatiewerken in Potpolder IV van start gaan, wil Waterwegen en Zeekanaal NV graag de impact van de werken op de omgeving nagaan. Daar peilen we naar via een milieueffectrapport, waaraan ook omwonenden en belanghebbenden kunnen bijdragen.

Van maandag 10 april tot en met dinsdag 9 mei ligt de aanmelding voor het milieueffectrapport ter inzage in het gemeentehuis van Waasmunster (Vierschaar 1, 9250 Waasmunster). Van donderdag 13 april tot en met vrijdag 12 mei kun je hiervoor eveneens terecht in het gemeentehuis van Zele (Markt 50, 9240 Zele - Loket Milieudienst, 1e verdieping)

Tijdens die periode kun je suggesties en opmerkingen formuleren. Let wel, de opmerkingen moeten betrekking hebben op milieuaspecten in brede zin. Inhoudelijke bezwaren tegen het project worden nu niet behandeld. Dat gebeurt pas later, in de procedure voor de omgevingsvergunning. Na afloop bundelt de dienst Mer van de Vlaamse overheid deze opmerkingen en de adviezen van officiële instanties tot richtlijnen voor het MER. Een team van onafhankelijke experts stelt daarop het eigenlijke MER op.

*Tweede Algemene Waterpassing (TAW): de referentiehoogte voor watermetingen in België. Een TAW-hoogte van 0 meter is gelijk aan het gemiddeld zeeniveau bij laagwater in Oostende.